INFORINBUDDHIST: Somawathiya Raja Maha Viharaya

සෝමාවතිය රජ මහා විහාරය - පොලොන්නරුව

යුප කණුවක්

කාවන් තිස්ස රජු, දුටුගැමුණු රජුගේ පියාය. කාවන්තිස්ස රජුගේ නැගනිය සෝමාවතී දේවියයි. සෝවතී දේවිය කැළණියේ තිස්ස හෙවත් ශීව රජුගේ බෑණාවු අභය කුමරැ සමග විවාහහවී ගිරි නුවර වාසය කලාය.

සමාධි පිළිමය

පැරණි බුදු පිළිම
ශිර්ශයක්

දුටුගැමුණු කුමාරයා සොමාවති දේවිය වාසය කල ගිරි නුවරට වාසය කිරිම පිණිස පැමිණියෙන්, එයට අමනාපවු සෝමාවති දේවිය සහ අභය කුමරැ සේරු නුවර වාසය කල ශීව රජු හමුවීමට ගියේය. ඔවුන් දෙදෙනාගේ පැමිණිමෙන් ශීව රජු මහවැලි ගග අසබඩ සෝමපුරය ඔවුන්ට රජ්‍යයක් කර වාසය කිරිම පිණිස දින.

ගල් පහන්

කාල්යත්ම සෝමා දේවිය, අභය කුමරු හට තමාට වන්දනාමාන කිරිමට ස්ථානයක් නොමැති බව දැන්වුයෙන්, අභය කුමරැ තම නුවරට ඉතා නුදුරු අලංකාර සල් වනය සුදුසු බව හැගි ගියේය. මෙම සල් වනයෙහි මහා ආර්ට්ඨ තෙරුන්ගෙන් පැවැත ආ මහින්ද නම් තෙර සමග තවත් තෙරහු 60 නමක් වාසය කරයි.

චෛත්‍යයේ පැරණි

කොටස් පෙ‍නෙන ලෙස

1. සෝමා දේවිය හා අභය

කුමරු කරවු චෛත්‍යයය

2.ක්‍රී.ව. 164 දී කනිෂ්ඨ

තිස්ස රජු කරවු චෛත්‍යයය

3. නුතන සංරක්ෂණය

අභය කුමරු මහින්ද නම් වු ඒ නායක තෙර නමගෙන් අවසර ගෙන චෛත්‍යයයක් ඉදි කිරිම ආර්මිභ කරන ලදි. චෛත්‍යයෙහි තැම්පත් කිරිස පිණිස මහින්ද තෙරණුවෝ පුදනු ලැබු බුදුන්ගේ දකුණු දළදාව අභය කුමරුට දින.

චෛත්‍යය මෙන්ම මේ 61 ක් නමට වාසය කිරිම පිණිස විහාර සංකිර්ණයක් ද අභය කුමරු විසින් සාදා පුජා කරන ලදි.

එසේම සෝමාවතී චෛත්‍යය අභියස නොයෙක් වර නෙයෙක් ආකාරයේ අෂ්චර්යයන් (බුදු රැස් විහිදිම, චෛත්‍යය තුලින් පෙරහැර පැමිණිම, චෛත්‍යය තුලට පෙරහැර යෑම වැනි) සිදුවේ. සෝමාවතී රජ මහා විහාරස්ථානයේ ගන්නා ලද දේවතා එළි සහිත ඡායාරූප නරඹිම සදහා www.dewathaeli2.blogspot.com වෙත පිවිසෙන්න.

සිරි පතුල් ගලක්

අනුරාධපුර යුගයෙන් පසු චොල ආක්‍රමණ නිසා කැලැ වැදි විනාශවී තිබු සෝමාවති චෛත්‍යය 1947 දී පමණ සොයා ගෙන ඇත්තේ බුදු රැස් මාලා සහ ශබ්ද පුජා ශබ්ද නිසාය. එසේ සොයා ගැනිමෙන් පසු පුරා විද්‍ය දෙපාර්තමේන්තුව විසින් කැණිම් කර, ගවේෂණය කර. සංරක්ෂණය කර අද පවතින ආකාරයට පුතිසංස්කරණය කර සැදැහැවතුන්ගේ වන්දනාමාන කර ගැනීම සදහා විරාජමානව වැඩ සිටිති.

සෝමාවතිය චෛත්‍යයයේ එක් පැත්තක කොටසක් පුරාණ චෛත්‍යය දැක බලා ගත හැකි වන ආකාරයට සකස් කර ඇත.
1. සෝමාවති දේවිය සහ ගිරි අභය කුමරු විසින් කරවන ලද මුල්ම චෛත්‍යය
2ත ක්‍රි.වත 164 දී පමණ කණ්ෂ්ඨ තිස්ස රජු විසින් සෝමාවති දේවිය හා ගිරි අභය කුමරු විසින් කරවන ලද චෛත්‍යය වැසෙන ආකාරයට සාදන ලද චෛත්‍යයය.
3. වර්තමාන සංරක්ෂන වලින් පසු ඉහත චෛත්‍යය දෙකම වැසෙන ආකාරයට සංරක්ෂණය කර ඇති ආකාරය.

චෛත්‍යය මළුවේ ආරක්ෂක විහාරයක නටඹුන්ද වේ. විහාර භූමිය අව‍ට සෙල් ලිපි රාශියක් ඇති අතර, මැටි ගඩොල් / උළු කැට රාශියක් තැන තැන විසිරි පවති. එසේම විහාරස්ථානය වටා පවුරක් බැද ආරක්ෂක අගලක් තිබු බවටද සාක්ෂි පවතී.